ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ..

Ποιος ειναι ο σκοπος της ζωης του ανθρωπου;Αυτο το ερωτημα θεωρω πως ειναι η πεμπτουσια των ερωτηματων για τον ανθρωπο.Φυσικα,ενα τετοιο φιλοσοφικο προβλημα τεραστιων διαστασεων,εχει αναλυθει επισταμενα απο τους Ελληνες και γι'αυτον τον λογο αποφασισα να παραθεσω τις θεσεις απο δυο Ελληνες φαινομενικα αντιθετης φιλοσοφικης κοσμοπροσεγγισης ,προκειμενου να εξετασουμε την ευρεια αξιολογικη κλιμακα του θεματος.Ο Αριστοτελης ειναι ο θεμελιωτης του ορθολογισμου που θετει ως ανωτερη επιδιωξη την γνωση ως αυτοσκοπο,σε αντιθεση με τον Επικουρο που την γνωση την θεωρει απλα μεσο για να μην υποφερει ο ανθρωπος απο βλακωδες και θρησκοληπτικες σκεψεις και να μην αφηνει τον δογματισμο να του καταστρεφει την ζωη.Ο Αριστοτελης ,θα μπορουσαμε να πουμε πως ανηκει στην "ιδεαλιστικη" σχολη,ενω ο Επικουρος στην "υλιστικη".Ο καθενας απο μας ειναι αμεσα τροποποιημενος συμφωνα με τις καταστασεις και τις εμπειριες που εχει ζησει.Αναλογως σε τι κατασταση ζεις διαμορφωνεις και την αναλογη προσωπικοτητα με τις αναλογες αντιληψεις.Οι δυο αυτοι φιλοσοφοι εζησαν σε εποχες που εγιναν συγκλονιστικες αλλαγες στον Ελληνικο κοσμο,καθως η "Πολις-κρατος"στα χρονια του Μ.Αλεξανδρου περνουσε στο παρελθον για να αφησει την θεση της στο ενιαιο κρατος της Ελλαδας υπο την ηγεσια ενος ανθρωπου,και αργοτερα,στα χρονια του Επικουρου,η δυναμη της Ελλαδος κατερρεε εκδηλωνοντας πληρως την παρακμη της.Την θεση της Πολις επαιρνε το μεγαλο εθνικο κρατος με τεραστιες πολιτικες,θρησκευτικες,κοινωνικες και οικονομικες συνεπειες στην καθημερινοτητα ολων.Ας δουμε τωρα τι υποστηριζουν οι δυο αυτοι Ελληνες για το ποιος ειναι ο σκοπος της ζωης.
Και οι δυο φιλοσοφοι συμφωνουν πως σκοπος του ανθρωπου ειναι η ευδαιμονια.Η διαφορα τους εγκειται στο οτι ο Αριστοτελης υποστηριζει πως η ευδαιμονια επιτυγχανεται με εναρετες πραξεις,ενω ο Επικουρος υποστηριζει πως επιτυγχανεται με την αταραξια της ψυχης,την ελλειψη δηλαδη σωματικων και ψυχικων πονων.Για τον Επικουρο η αρετη ειναι μεσον για μια ηρεμη και ευδαιμων ζωη και οχι αυτοσκοπος.Με γνωμονα πως την πολυτελεια την απολαμβανουν καλυτερα οσοι την χρειαζονται λιγοτερο,ο Επικουρος μας προτρεπει σε εναν τροπο ζωης γεματο αυταρκεια και λιτοτητα,οχι ομως με την ασκητικη εννοια της απαρνησης καθε πολυτελειας,αλλα στην επιδιωξη της συμμετοχης σε αυτην χωρις η ελλειψη της να μας προκαλει στερηση η' θλιψη.Επισης και ο Αριστοτελης μας τονιζει να επιλεγουμε πραγματα που εξαρτωνται απο μας και ειναι μεσα στις δυνατοτητες μας.Το μεγαλυτερο κερδος της αυταρκειας ειναι η ελευθερια.Αυταρκεια ομως που να κινηται σε μετρημενα πλαισια διοτι οποιος κινηται σε υπερβολες σχετικα με την λιτοτητα,σφαλλει το ιδιο με αυτον που ενδιδει στην αχρηστη πολυτελεια και τον ακαρπο ευδαιμονισμο.
Στα πολιτικα θεματα,ο Αριστοτελης προσδιοριζει σαν σκοπο της πολιτειας να ζουν καλα οι πολιτες και γι'αυτο προτασσει την ευημερια της πολιτειας απο αυτην του πολιτη.Αντιθετως,ο Επικουρος διδασκει πως η ευδαιμονια επιτυγχανεται μακρυα απο την συμμετοχη στα κοινα και πως πρεπει να επιδιωκουμε την ατομικη μας ευδαιμονια,αδιαφορωντας για οποιες κρατικες υποθεσεις.Ο σοφος δεν πολιτευεται λεει.Η διδασκαλια του απευθυνεται στον ανθρωπο και οχι στον "πολιτη".Η επιδιωξη πλουτου,δοξας και δυναμης που υπαρχει σε ατομα που ασχολουνται με κοινωνικοπολιτικα θεματα,ειναι καταστασεις που προκαλουν μεγαλη ταραχη στην ψυχη η οποια δεν μπορει να απαλλαγει απο την συγχηση που προκαλουν αυτες οι ανθρωπινες αδυναμιες που μεγεθυνουν την επιθυμια για αποκτηση τους ολο και περισσοτερο.Σε κοινωνικα συστηματα οπως το δικο μας και του Επικουρου,οπου ο μεσος ανθρωπος ειναι απογοητευμενος απο την κοινωνια που ζει,ειναι λογικο να δημουργει αντιληπτικοτητες που εκδηλωνουν αρνηση στην πιστη η' την συμμετοχη στα κοινα.Αντιθετως,σε κοινωνιες οπως η Πολις-κρατος,οπου η επαφη στα κοινα ηταν αμεσοτερη,ειναι λογικη συνεπεια η συναισθηση συμμετοχης στην κοινωνια και η πιστη σε αυτην.Αυτο ισως ειναι και το κριτηριο αξιολογησης μιας κοινωνιας ως υγιης η' αρρωστης.Ειναι αλλο πραγμα να εισαι υπηκοος σε ενα κρατικο συστημα,και αλλο πραγμα να εισαι πολιτης αυτου του εθνους.Αμεση συνεπεια των πιο πανω ειναι και ο διαφορετκος καθορισμος βασικων εννοιων σε μια κοινωνια οπως η δικαιοσυνη.Ο Αριστοτελης πιστευει πως η δικαιοσυνη ειναι η,μεσοτητα αναμεσα στην υπερβολη και στην ελλειψη(οπως καθε αρετη),και θεμελιωνεται στην φιλια των ανθρωπων που ενωνονται χαριν της χρησιμοτητας και συμφεροντος.Οι ανθρωποι αντιλαμβανονται το δικαιο με βαση το συμφερον τους.Ο Επικουρος υποστηριζει πως δεν υπαρχει δικαιοσυνη με απολυτη εννοια,αλλα διαφορετικα τροποποιηται αναλογα με τις σχεσεις των ανθρωπων.Οπου τα υφισταμενα δικαια δεν συμφερουν πια την κοινωνια,επειδη αλλαξε η κατασταση των πραγματων,θα πρεπει να τροποποιουνται με βαση το αμοιβαιο συμφερον.
Στο τελικο κομματι που ισχυει για ολους μας,για τον Θανατο που ειναι και το τελος(=σκοπος στα αρχαια Ελληνικα),ο Αριστοτελης θεωρει τον θανατο το φοβεροτερο ολων,και πραγματικα ανδρειο οποιος τον αντιμετωπιζει.Αντιθετα για τον Επικουρο,η αντιληψη αυτη ειναι προιον ανυποστατων και βλαβερων δεισιδαιμονιων.Εχοντας ως σκοπο να απαλλαξει τον ανθρωπο απο το αγχος του θανατου,λεγει πως σαν φυγει ο φοβος,η ζωη γινεται πολυ γλυκεια.Την θεση αυτην την τεκμηριωνει με το επιχειρημα πως ο θανατος ειναι η στερηση των αισθησεων,επομενως οταν μεν εμεις υπαρχουμε ο θανατος απουσιαζει,ενω οταν ο θανατος ειναι παρων,τοτε εμεις δεν υπαρχουμε πλεον.Δεν υπαρχει δηλαδη καμια πιστη σε μεταθανατια κατασταση.Για τον Επικουρο,η αναζητηση της αθανασιας δεν εχει νοημα γιατι οδηγει σε ψυχικη ταραχη,αγχος και δυστυχια.Η σωστη αντιληψη για τον θανατο μας βοηθα να απολαυσουμε την ζωη,οχι γιατι προσθετει απειρο χρονο σε αυτη,αλλα γιατι μας αφαιρει την επιθυμια της αθανασιας και μας βοηθα στην παρθενικη θεαση και απολαυση της καθε στιγμης.Ο σοφος ουτε παραιτηται απο την ζωη,αλλα ουτε και φοβαται τον Θανατο.
Στην συγχρονη κοινωνια,ο μεγαλυτερος εχθρος ειναι το αγχος και οι ψυχικες αρρωστειες(που επιφερουν και τις σωματικες)και καταδεικνυεται πως μαλλον η ανθρωποτητα ακολουθησε κακεκτυπα την σταση του Αριστοτελη,καθως ο μεσος ανθρωπος μπαινει σε διαδικασιες κυνηγιου πολλαπλων στοχων,πολλες φορες μακρυα απο τις δυναμεις του,και παραμερησε τον Επικουρο που μας τονιζε πως αυτοσκοπος μας πρεπει να ναι η καλη και αταραχη ζωη και υστερα ολα τα αλλα...