ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ..10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 480Π.Χ.

Σαν σημερα πριν καμποσο καιρο,οχι τοσο παλια..ο Ανθρωπος απεδειξε τις "θεικες" δυνατοτητες του.Καταρριπτοντας τους φυσικους νομους,και με πνευματικο στυλοβατη την Ελευθερια και την Ανδρεια,οι Ελληνες επιτελεσαν την πιο λαμπρη..Νικη ολων των εποχων!Η μαχη στις Θερμοπυλες, θα ειναι αιωνιως η γενετειρα Ελευθερων Ανθρωπων!
Η πεμπτουσια της ανθρωπινης υπερβατικοτητας και ανδρειας εκφραζεται μεσα απο αυτη την μητερα των μαχων,στις θερμοπυλες,που όπως επισημαινει ο Διοδωρος,παντα θα ζηλευουν οι παντες τους θερμοπυλομαχους. "...Απο που κατεβαζουν και σερνουν οι ποταμοι αυτης της ανθρωπινης δυναμης που ανατρεπει τους νομους της φυσικης μηχανικης?Πως οι λιγοι λιγοστευουν τους πολλους?Η αποκριση της μυθικης φωνης των μηδικων ειναι σταθερα καταφατικη.Το απλο μυστικο της πηγης που παραγει αυτην την θεικη υπερανθρωπινη δυναμη βρισκεται στη μετρια και συσπειρωμενη σταση του ανθρωπου εναντια στην εμφυτη ροπη του για τη ανεση,τον πλουτο, και την τρυφηλοτητα.Απεναντι σε τετοια ιδεωδη παιδειας ο συνχρονος ανθρωπος εχει να αντιπαραταξει το διαμετρικα αντιθετο..τη χρησιμοθηρια,την μαλθακοτητα, και την μαλακυνση.Ο μυθος των μηδικων δημιουργηθηκε απο την σθεναρη σταση του ανθρωπου εναντια στην λαιμαργια του ανθρωπινου φυσικου για πλουτο.Αιτια της κατακρισης ενος τετοιου τροπου ζωης ειναι η γενικη ταση του συνχρονου ανθρωπου να θηρευει τον ακαρπο ευδαιμονισμο με οποιοδηποτε επαισχυντο τροπο.Στη βαση αυτης της δυσφημησης βρισκεται η παρακμη,η αδυναμεια,η ακρατεια,η δειλια και πανω απο ολα η πνευματικη αποβλακωση.....Η νομοθεσια του Λυκουργου εδημιουργησε έναν τυπο ανθρωπου εντελως ασυμμετρο,και κατ΄επεκταση ανεφικτο, απεναντι στα γνωρισματα του σημερινου ανθρωπολογικου μοντελου."Δ.Λιαντινης
Η Μάχη των Θερμοπυλών, που περιγράφεται αναλυτικά από τον Ηρόδοτο και τον Διόδωρο, πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 480 π.Χ., μεταξύ συμμαχίας Ελληνικών πόλεων-κρατών και της Περσικής Αυτοκρατορίας που εκστράτευσε εναντίον της Ελλάδας, με επικεφαλής τον βασιλιά της, Ξέρξη Α'. Η μάχη έγινε στο Στενό των Θερμοπυλών, στην Φθιώτιδα. Ο ελληνικός στρατός που σε αριθμούς ήταν ένα μικρό κλάσμα σε σχέση με τον υπέρογκο περσικό, κατόρθωσε να αναχαιτίσει την προέλαση του περσικού εκστρατευτικού σώματος για έξι ημέρες, πριν σκοτωθεί μέχρι και ο τελευταίος αμυνόμενος.
Έτσι, το 480 π.Χ. ο συμμαχικός ελληνικός στρατός με διοικητή τον βασιλιά της Σπάρτης, Λεωνίδα, έφθασε στις Θερμοπύλες. Ο αριθμός των Ελλήνων ήταν 7.000 οπλίτες. Αναλυτικά ήταν 300 Σπαρτιάτες και 1.000 περίοικοι, 500 Μαντινείς, 120 από τον αρκαδικό Ορχομενό, 500 Τεγεάτες, 1.000 Αρκάδες, 400 Κορίνθιοι, 200 Φλειάσιοι, 80 Μυκηναίοι, 400 Θηβαίοι υπό την ηγεσία του Λεοντιάδη, 700 Θεσπιείς υπό την ηγεσία του Δημόφιλου, 1.000 Φωκείς και το σύνολο των οπλιτών των Οπούντιων Λοκρών.
Ο Ξέρξης όντας μπροστά σε έναν συνασπισμό Ελλήνων στις Θερμοπύλες, φαντάστηκε ότι με μια απλή επίδειξη του στρατού του και με τις γνωστές έχθρες μεταξύ των Ελλήνων, ο συμμαχικός στρατός θα διαλυότανε σε λίγες μέρες από μόνος του. Έτσι περίμενε μπροστά στις Θερμοπύλες για τέσσερις μέρες. Ακόμα έστειλε ιππέα ανιχνευτή να ελέγξει πόσες δυνάμεις φρουρούν το πέρασμα. Το τείχος όμως τον εμπόδιζε να δει τους Έλληνες. Μόνο τους Σπαρτιάτες διέκρινε που είχανε στρατοπεδεύσει μπροστά από το τείχος. Αφού παρήλθανε οι τέσσερις ημέρες και ενώ ο στόλος του στο Αρτεμίσιο δεχότανε συνεχόμενες ήττες αποφάσισε να στείλει κήρυκες να ζητήσουν τη παράδοση των όπλων των Ελλήνων. Τη πρώτη φορά ο Τραχίνιος που συνόδευε τον Πέρση κήρυκα είπε ότι τα βέλη των Μήδων είναι τόσα που θα καλύψουν τον ήλιο. Τότε ένας γνωστός Σπαρτιάτης ονόματι Διηνέκης είπε λακωνικά: «Ωραία, τότε θα πολεμήσουμε υπό σκιά». Γυρνώντας άπρακτοι λοιπόν τους ξανά έστειλε ο Ξέρξης με τη διαταγή να υποσχεθούν πολύ πλούσια ανταλλάγματα στον Λεωνίδα για να παραδώσει τα όπλα του. Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς έδωσε την ηρωικότερη των φράσεων: «μολών λαβέ» (=«αφού / εφόσον έρθεις, πάρ'τα» ή κατά την πιο γνωστή μετάφραση «έλα να τα πάρεις»).

Ύστερα από αναμονή πέντε ημερών και δεχόμενος αυτήν την απάντηση ο Ξέρξης έχασε την υπομονή του. Διέταξε να επιτεθούν πρώτα οι Μήδοι, γνωστοί για την ανδρειοσύνη τους, μαζί με τους Κίσσιους ενώ να τους υποστηρίξουν οι στρατιώτες που ήταν συγγενείς των νεκρών της μάχης του Μαραθώνα. Με αυτό τον τρόπο ήθελε να πολεμήσουν οι Πέρσες με πάθος για εκδίκηση. Λόγω της στενότητας του περάσματος, οι Πέρσες διοικητές κάθε τμήματος, δεν μπορούσανε να στείλουν όλο τον στρατό που διοικούσαν για να δώσει μάχη με τους Έλληνες αλλά στέλνανε κύματα μαχητών κάθε φορά. Οι Έλληνες παρατάχθηκαν στο πρώτο στενό να δώσουν τη μάχη και συγκεκριμένα στη πρώτη γραμμή παρατάχθηκαν οι Οπούντιοι Λοκροί.

Ο τρόπος μάχης δόθηκε ως εξής: Οι Πέρσες στέλνανε συνεχόμενα τμήματα στρατού ώστε να καταπονήσουν τους λιγότερους Έλληνες. Αντίστοιχα οι Έλληνες είχανε χωριστεί κατά τμήματα, κατά πόλεις, ενώ πήρανε θέσεις το ένα τμήμα πίσω από το άλλο. Έτσι όταν το τμήμα που πολεμούσε είχε πολλές απώλειες ή είχε κουραστεί αποσυρόταν πίσω και τη θέση του έπαιρνε το επόμενο τμήμα. Οι Έλληνες συνηθισμένοι να πολεμούν σε διάταξη φάλαγγας είχανε εκπαιδευτεί στους γρήγορους και συντονισμένους ελιγμούς ολόκληρων στρατών και η εναλλαγή αυτή, των τμημάτων, ήταν ένας από τους ευκολότερους ελιγμούς στον οποίο εκπαιδευόντουσαν.

Ο οπλισμός ήταν επίσης ένα πλεονέκτημα των Ελλήνων. Οι Πέρσες είχαν πάρα πολύ ελαφρύ οπλισμό, σχεδόν ανύπαρκτη πανοπλία και η ασπίδα τους ήταν σχεδόν ολόκληρη ψάθινη. Αντίθετα ο Έλληνας φαλαγγίτης είχε πολύ βαρύ οπλισμό με μόνα τα μάτια τους φαινόντουσαν κάτω από τις σχισμές της περικεφαλαίας και το υπόλοιπο σώμα καλυπτόταν από θώρακα, κνημίδες, περιβραχιόνια και μια μεγάλη στρογγυλή ορειχάλκινη ασπίδα. Ακόμα το δόρυ τους ήταν μακρύτερο από των αντιπάλων τους και όταν έπεφτε πάνω σε περσική ασπίδα, την διαπερνούσε και χτύπαγε τον άνθρωπο που βρισκόταν από πίσω.

Όσο περνούσε η ώρα, η ορμή των αλαζονικών Μήδων ανακόπηκε, δημιουργώντας ένα κύμα υποχωρούντων ανατολιτών. Βλέποντας αυτά ο Ξέρξης στην τελευταία μάχη της πρώτης ημέρας αποφάσισε να στείλει στην μάχη την προσωπική του φρουρά, τους «Αθάνατους» με τον ίδιο τον Υδάρνη επικεφαλή. Ο Λεωνίδας έθεσε τους Σπαρτιάτες ως πρώτο τμήμα που θα αντιμετώπιζε τους «Αθάνατους» και εφάρμοσε τον αμυντικό-επιθετικό σχηματισμό φάλαγγας. Το σχέδιο προέβλεπε κίνηση των 300 προς τα εμπρός στη πρώτη φάση δηλαδή στο πρώτο στενό, φάση επίθεσης, την κίνηση προς τα πίσω ύστερα δηλαδή στο δεύτερο στενό μπροστά από το τείχος, φάση τακτικής υποχώρησης, ενώ τέλος αιφνιδιαστική κίνηση προς τα εμπρός, φάση αντεπίθεσης. Με αυτό τον τρόπο οι Σπαρτιάτες προσποιούνταν ότι υποχωρούσανε τραβώντας, παρασύροντας πολλούς Πέρσες στη θανατηφόρα παγίδα, ενώ ύστερα ανέστρεφαν το μέτωπο δίνοντας άλλη μια σφοδρή σύγκρουση με της ασπίδες τους πάνω στο μέτωπο των ελαφροντυμένων Περσών. Ο ελιγμός εκτελέστηκε άριστα και πολλοί από τους επίλεκτους Πέρσες βρέθηκαν νεκροί. Αποτέλεσμα ήταν να τους τρέψουν σε άτακτη φυγή ενώ πολλοί από αυτούς έπεφταν από τον γκρεμό στη θάλασσα, λόγο του της στενότητας του εδάφους και της πίεσης που ασκούσαν οι πάνοπλοι Σπαρτιάτες. Ο Ηρόδοτος παραδίδει ότι ο Ξέρξης αντικρίζοντας το επίλεκτο σώμα να υποχωρεί αναπήδησε τρεις φορές στο θρόνο του, από όπου παρακολουθούσε τον όλο αγώνα.

Η επόμενη μέρα στα στενά, έκτη μέρα από όταν έφτασαν οι Πέρσες και δεύτερη μέρα συγκρούσεων, βρήκε τους Έλληνες με ηθικό ακμαίο. Ο Ξέρξης έστειλε κατά κύματα τους στρατιώτες του χωρίς διακοπή μέχρι να πέσει ο ήλιος. Ήθελε να κουράσει τους Έλληνες. Μέχρι και το μεσημέρι, τα τμήματα των Ελλήνων εναλλάσσανε τη πρώτη θέση για να ξεκουραστούν οι μαχητές που πολεμούσαν. Όμως από το μεσημέρι και έπειτα, όπως μας παραδίδει ο Διόδωρος, τα τμήματα της πρώτης γραμμής αρνήθηκαν να αλλάξουν με τα ξεκούραστα γιατί είχανε σκοτώσει ήδη πολλούς βάρβαρους και η δίψα τους για να πραγματοποιήσουν και άλλες πράξεις ανδρείας δεν είχε σβήσει. Ο περσικός στρατός υποχώρησε για άλλη μια φορά άπραγος και νικημένος. Μετά το τέλος της δεύτερης μάχης δόθηκαν αριστεία. Οι ηρωικότερη όλων ήταν οι Σπαρτιάτες Διηνέκης, που έδωσε και τη περίφημη απάντηση περί σκιάς, οι Αλφεός και Μάρων, γιοι του Ορσίφαντου και ο Θεσπιέας Διθύραμβος του Αρματίδη.

Ο Ξέρξης έδωσε εντολή για επίθεση λίγο μετά τις δέκα το πρωί στις 4 του Αυγούστου του 480 π.Χ. Οι Έλληνες δεν στάθηκαν να πολεμήσουν στο στενό χώρο αλλά βγήκαν σε σχηματισμό φάλαγγας στον ανοιχτό χώρο. Οι περσικές δυνάμεις τους κύκλωσαν και άρχισε μια άγρια μάχη. Ο ηρωισμός των Ελλήνων έφτασε στα όρια του, σκοτώνοντας μάλιστα και πολλούς Πέρσες ευγενείς όπως τα ξαδέρφια του Ξέρξη, Αβροκόμα και Υπεράνθη, ώσπου σε μια στιγμή ο βασιλιάς Λεωνίδας έπεσε νεκρός. Τέσσερις φορές προσπ άθησαν οι Πέρσες να πάρουν το σώμα του, αλλά και τις τέσσερις προστατεύτηκε από τους Σπαρτιάτες οι οποίοι κατόρθωσαν και πήραν πίσω το σώμα του βασιλιά τους. Τότε φάνηκε ο Υδάρνης από τα νώτα των Ελλήνων και ξεκίνησε μια πιο άγρια σφαγή με τους Έλληνες να υποχωρούν γύρω από το λόφο του Κολωνού όπου οι Έλληνες συνέχισαν να μάχονται με νύχια και με δόντια, αφού όλα τα όπλα τους είχαν σπάσει, όπ ως παραδίδει ο Ηρόδοτος στο κείμενο του. Ο Ξέρξης φοβούμενος κι άλλες απώλειες διέταξε τους τοξότες του να σκοτώσουν τους Έλληνες οι οποίοι εξαντλημένοι σκοτώθηκαν μέχρι και τον τελευταίο πίσω από το λόφο Κολωνό. Οι μόνοι που παραδόθηκαν είναι οι Θηβαίοι που δήλωσαν πως «μηδίζουν» και υπακούουν στη θέληση του μέγα βασιλιά της Περσίας. Αλλά αυτοί αντιμετώπισαν το σκληρό πρόσωπο του Ξέρξη, αφού όλοι σφραγίστηκαν στο μέτωπο με τα βασιλικά στίγματα, που δήλωναν τους δειλούς στο πεδίο της μάχης.

Το τέλος της μάχης βρήκε τον Εφιάλτη και τον Υδάρνη πλούσιους από τα δώρα του Ξέρξη, τους Θηβαίους ατιμασμένους, το περσικό στρατό δοξασμένο για την «νίκη» του, τον μισό ελληνικό στρατό σφαγιασμένο και τον υπόλοιπο υποχωρούντα μπροστά στη κοσμοπλημμύρα των Περσών. Μια τελευταία λεπτομέρεια έμενε να ολοκληρώσει, ο σκληρός Πέρσης ηγεμόνας, τον θρίαμβο του. Διέταξε να βρουν το σώμα του Λεωνίδα και να του το φέρουν μπροστά του. Όταν βρέθηκε και το αναγνώρισε και ο Δημάρατος, διέταξε να το αποκεφαλίσουν και να καρφώσουν το κεφάλι του Λεωνίδα σε έναν πάσσαλο να θυμίζει σε όλους τι παθαίνουν αυτοί πουαρνούνται αχάριστα, τις προσφορές του. Αργότερα οι Σπαρτιάτες πήρανε το ακέφαλο σώμα του Λεωνίδα και το θάψανε. Πιθανώς κάποιοι Έλληνες του στρατοπέδου του Ξέρξη, βρήκανε κάποια ευκαιρία και το πήρανε και το παραδώσανε στον Παυσανία μετά τη μάχη των Πλαταιών.

Ο Ξέρξης συγκάλεσε συμβούλιο για την επόμενη κίνηση του. Ο Δημάρατος τον συμβούλευσε να στείλει πλοία από το στόλο του στα Κύθηρα και από εκεί να παρενοχλεί τους Σπαρτιάτες ώστε να μην βοηθήσουν τους υπόλοιπους Έλληνες όσο ο στρατός του θα κατακτούσε την Αθήνα και τον Ισθμό της Κορίνθου. Σήμερα οι ιστορικοί κρίνουν τη σκέψη αυτή του Δημάρατου ως στρατηγικά ορθή. Όμως ο αδερφός του Ξέρξη, Αχαιμένης, αλλά και η βασίλισσα της Αλικαρνασσού Αρτεμισία, φοβούμενοι την ολοένα και μεγαλύτερη εύνοια που κέρδιζε ο Δημάρατος πρότειναν να μην χωριστεί ο στρατός από το στόλο και να συνεχίσουν μαζί ως την Αθήνα και πρότειναν ως επιχείρημα ότι ο στόλος είναι απαραίτητος για να επικοινωνούν με την Περσία. Ο Ξέρξης, ευτυχώς για τους Έλληνες, ασπάστηκε την άποψη του αδερφού του και της Αρτεμισίας και έτσι συνέχισαν την κάθοδο τους.

Έπειτα από αυτά, στο πεδίο της μάχης των Θερμοπυλών στήθηκε μία επιγραφή που έγραφε: «Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι.» που σημαίνει: «Ω ξένε, ανάγγειλε στους Λακεδαιμόνιους, ότι εδώ κειτόμαστε (νεκροί), πιστοί στο καθήκον που μας ανέθεσαν.»

Από το τέλος εκείνης της πολύνεκρης μάχης, μέχρι και σήμερα, η θυσία του Λεωνίδα και τόσων αντρών, σε εκείνο το σημείο, αποτελεί λαμπρό παράδειγμα ηρωισμού. Η θυσία αυτή έγινε αντικείμενο εξύψωσης ηθικού πολλών στρατών από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική εποχή μέχρι και το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αρχαίοι και νεώτεροι συγγραφείς έχουν χρησιμοποιήσει την μάχη των Θερμοπυλών ως εξαιρετικό παράδειγμα ανδρείας, αυτοθυσίας και άκαμπτης πίστης ενάντια σε δυσμενείς περιστάσεις. Οι επιδόσεις που επέδειξαν οι αμυνόμενοι της μάχης των Θερμοπυλών, κάτω από αντίξοες συνθήκες, έχουν χρησιμοποιηθεί ως αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης και σχολιασμού σε θέματα εκπαίδευσης, εξοπλισμού στρατού, εκμετάλλευσης των φυσικών τοποθεσιών. Παράγοντες, που με την σωστή χρήση τους αποτελούν πολλαπλασιαστές ισχύος στο πεδίο της μάχης, για την πλευρά που τα επωφελείται.

•