υμπατριωτες για σας δεν εχει καμια χρησιμοτητα η καταγωγη σας απο τον Ηρακλη αν δεν κανετε εκεινα για τα οποια αναδειχτηκε εκεινος ο πιο ενδοξος και ο πιο ευγενης." ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ

Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2011

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΑΠΟΜΕΙΝΑΝΤΕΣ..


Το σιγουροτερο πραγμα στην ζωη,ειναι ο θανατος.Ωστοσο,αυτο που θα πρεπει να απασχολει τους ανθρωπους δεν ειναι αυτος καθ'αυτος ο θανατος(καθως αφου επελθει δεν εχουμε να σκεφτουμε πολλα),αλλα το πως τον προσεγγιζουν και τον αντιλαμβανονται.Απο δυο εξαιρετικα κειμενα της Ελληνικης γραμματειας,το Περι πενθους του Λουκιανου και το Παραμυθητικον προς Απολλωνιον του Πλουταρχου,διδασκομαστε μια πιο ορθολογιστικη αντιληψη και συμπεριφορα απεναντι στον θανατο,ειτε τον δικο μας ειτε των κοντινων μας.
Στο Περι πενθους του Λουκιανου,επικρινεται η συνηθισμενη σταση των πολλων οι οποιοι εχουν αντιδρασεις που ξεπερνουν καθε μετρο και καταληγουν σε ανοητες και γραφικες γελοιοτητες.Θα παραβλεψω λοιπον αυτα τα σημεια του κειμενου και θα σταθω σε μια υποτιθεμενη απαντηση ενος νεκρου παιδιου στους γονεις:
"..Και ο υιος του θα ηδυνατο να του απαντησει αν ο Αιακος και ο Αϊδωνευς του επετρεπον να προβαλει ολιγον εκ του στομιου του Αδου δια να αποτρεψει τον πατερα του να παυσει τις ματαιας κραυγας:<<Δυστυχισμενε ανθρωπε τι φωναζεις και σκοτιζεσαι;Παυσε να τραβας τα μαλλια σου και να σκιζεις τα δερματα σου.Γιατι με υβριζεις με τους θρηνους σου και με αποκαλεις δυστυχο,ενω εγινα πολυ καλυτερος και ευτυχεστερος απο σε;Η' τι φοβερον νομιζεις οτι επαθα;Η΄σου φαινεται οτι ειμαι δυστυχης που δεν εγινα γερος ωσαν και σενα,φαλακρος εις την κεφαλην,με προσωπο ζαρωμενον,καμπουρης,βραδυκινητος και σεσαρθρωμενος εκ του χρονου;Ω ανθρωπε μου τι καλο βλεπεις στην ζωη το οποιο θα στερηθω;Η΄θα μου αναφερεις τα μεθυσια και τα γευματα και τους στολισμους και τας ερωτικας απολαυσεις και φοβεισαι οτι επειδη θα τα στερηθω θα χαθω;Αγνοεις οτι το να μην διψα κανεις ειναι καλυτερο απο το να πινει και το να μην πεινα απο το τρωγειν και το να μην νοιωθει κρυο απο το να εχει αφθονα ενδυματα;Αντι λοιπον να θρηνολογεις ως ανωτερω περιεγραψα,ανασκευασε και πες:Εφυγες κακοτυχε και εσωθεις απο αρρωστειες.Και ουτε πυρετο φοβασε πια,ουτε εχθρο,ουτε τυραννον.Ουτε ερως θα σε σκοτισει,ουτε συνουσια θα σε παραμορφωσει,ουτε θασωτευεις εις αυτην την υγειαν και την ζωης σου δις η΄τρις της ημερας.Αν ελεγες αυτα πατερα δεν σου φαινεται πως θα ελεγες πολυ αληθεστερα αλλα λιγοτερον απο τα πρωτα γελοια;Τι θα με ωφελισουν οι κλαυθοι σας,αυτο το ρυθμικο στηθοκοπημα και των γυναικων τα ατελειωτα θρηνοκοπηματα;>>"

Παρακατω ακολουθουν αποσπασματα απο το κειμενο του Πλουταρχου,Παραμυθητικος προς Απολλωνιον,οπου ο συγγραφεας στελνει ενα γραμμα σε εναν φιλο του ο οποιος εχει χασει το παιδι του..
"Οταν πληροφορηθηκα Απολλωνιε για την προωρη αποδημια του γιου σου,που ηταν αγαπητος σε ολους μας,πονεσα μαζι σου και ενιωσα το βαρος της θλιψης σου.Εκεινες τις μερες,το να σε παροτρυνω να υπομεινεις οπως αρμοζει στους θνητους αυτο που σου συνεβει θα ηταν ατοπο,καθως ησουν τσακισμενος σωματικα και ψυχικα απο την αναπαντεχη συμφορα.Τωρα ομως που εχει περασει λιγος χρονος,η κατασταση φαινεται πως απαιτει την βοηθεια των φιλων με σκοπο την κατα δυναμη ανακουφηση της θλιψης και των τερματισμο των πενθιμων και ματαιων οδυρμων.
Στ'αληθεια,αν και ειναι πολλα τα παθη της ψυχης,ωστοσο η λυπη φαινεται να ναι απο την φυση της το πιο δυσβασταχτο απ'ολα.Δεν μπορω να συμφωνησω με εκεινους που υμνουνε τη σκληρη και αναλγητη απαθεια,που ειναι σχεδον αδυνατη και δεν ωφελει,γιατι αυτη θα μας στερουσε το αισθημα καλοσυνης που προερχεται απο την αμοιβαια αγαπη και που ειναι απαραιτητο να διαφυλαξουμε πανω απ'ολα.Στην περιπτωση της απαθειας καποιος ειναι ατεγκτος και κτηνωδης ενω στην υπερμετρη θρηνολογια ειναι λυποψυχος και θυληπρεπης.Το να παρασυρομαστε περα απο καθε μετρο και να μεγαλοποιουμε την θλιψη μας ειναι εναντιο στην φυση και αποτελεσμα των φαυλων αντιληψεων που εχουμε μεσα μας,ενω η λελογισμενη στενοχωρια δεν ειναι κατακριτεα..Το ορθον στην ζωη ειναι να υπομεινει καποιος με μετρο και τα ευχαριστα και τα δυσαρεστα που του ερχονται στην ζωη.Ειναι γνωρισμα σωφρωνος ανθρωπου και πεπαιδευμενου να μενει συκρατημενος και ιδιος απεναντι στην φαινομενικη ευνοια της τυχης και να κραταει με γενναιοφροσυνη την πρεπουσα σταση απεναντι στην ατυχια.Ανθρωπος σε ολα ευτυχισμενος δεν υπαρχει και το χρωστουμενο δεν γινεται σε αχρεωστητο να το αλλαξεις.
Παρα το γεγονος οτι τα πραγματα ερχονται συνεχως ανω κατω για τους ανθρωπους,μερικοι λογω της ανοησιας τους,ειναι τοσο κενοδοξοι,ωστε μολις ανυψωθουν λιγο λογω περιουσιας,η' γενικοτερα αλλης επιτυχιας,χανουν το μυαλο τους χωρις να θυμουνται το αβεβαιο χαρακτηρα της τυχης και πως ολα αναποδογυριζονται συνεχως.Το να προσπαθει κανεις να βρει κατι σιγουρο μεσα στην αβεβαιοτητα της ζωης ειναι γνωρισμα ανθρωπου ανοητου.
Το καλυτερο φαρμακο λοιπον για την αντιμετωπιση της λυπης ειναι η λογικη και μεσω αυτης η προετοιμασια για ολες τις αλλαγες της ζωης.
Απο την στιγμη ακομα της γεννησης μας,σερνεται διπλα μας η ατελεια της ψυχης,οι ασθενειες,οι πονοι,οι εγνοιες και η γενικοτερη κοινη μοιρα των θνητων.Γεννηση αθλων ειναι η ζωη και απο κει προκυπτει και η λεξη γενεθλια.Κοινη καταληξη ολων μας ο θανατος.
Αλλα για τον θανατο ας θυμηθουμε τον Αισχυλο που λεει:-Δεν εχουν δικιο οι θνητοι που μισουν τον θανατο,που ειναι λυτρωση σπουδαια απο ολα τα δεινα.Τι δηλαδη,τοσο σκληρο και δυσβασταχτο υπαρχει στο να πεθανεις;Το φαινομενο του θανατου αν και τοσο φυσικο και οικειο,φαινεται στους ανθρωπους να ειναι κατι θλιβερο.Η ζωη ειναι ενα χρεος στην μοιρα και πρεπει αυτο το χρεος να το ξεπληρωνουμε με τον θανατο μας αγογγυστα και προθυμα,οποτε το απαιτει ο "δανειστης" καθως ετσι μονο θα εχουμε ορθη αντιληψη.Να θυμηθουμε τον Σωκρατη που μας λεει οτι ο θανατος μοιαζει με τον υπνο και πως αυτοι που κοιμουνται δεν παθαινουν τιποτα κακο.Προφανες ειναι πως παρομοιως και κεινοι που πεθαινουν δεν μπορουν να παθουν καποιο κακο.Χρειαζεται μηπως να υπενθυμισουμε πως ο βαθυτατος υπνος ειναι και ο πιο γλυκος;Ωστοσο αν και κανενας δεν γνωριζει αν ο θανατος ειναι το μεγαλυτερο απ'ολα τα καλα,ολοι τον φοβουνται σαν να γνωριζουν πως ειναι κατι κακο.
Ποσο διδακτικη μπορει να ειναι η ιστορια του Κλεοβη και του Βιτωνα,δυο αργειων νεων οι οποιοι βοηθησαν σε μια δυσκολη στιγμη την μητερα τους,η οποια ηταν ιερεια της Ηρας,να φτασει εγκαιρα σε ενα Ναο, εκεινη ευχαριστημενη απο την αφοσιωση των γιων της προσευχηθηκε να τους δοθει το μεγαλυτερο δωρο που μπορει να λαβει ανθρωπος απο την Θεα.Οταν εκεινοι επεσαν να κοιμηθουν δεν ξαναξυπνησαν ποτε,καθως η θεα τους ανταμειψε για την ευσεβειας τους.
Με τον θανατο επερχεται η πληρης επιστροφη σε οτι ειμασταν πριν γεννηθουμε.Και πραγματικα πολλοι ανθρωποι μη υπολογιζοντας το γνωθι σαυτον λογω της μηδαμινοτητας τους,πεθαινουν στην προσπαθεια τους να μην πεθανουν!Αριστη ζωη δεν ειναι η μακροχρονια αλλα η πιο σπουδαια και αξιολογη.Και η σπουδαιοτητα δεν υπολογιζεται απο την χρονικη διαρκεια αλλα με την αξια και την καταλληλη συμμετρια.
Μηπως ομως εκεινοι που πενθουν το κανουν για τον εαυτο τους παρα για αυτον που εφυγε;Αν το κανουν για τον εαυτο τους,επειδη στερηθηκαν την παρουσια η' το οφελος και την φροντιδα απο τον νεκρο,η αιτια της θλιψης τοτε ειναι εγωιστικη και πραγματικα αν δεν προκειται να θλιβονται λογω αδυναμιας ψυχης υπερμετρα παντοτε,αλλα προκειται να το ξεπερασουν,το καλυτερο ειναι το συντομοτερο να απαλλαγουν απο την δυστυχια.Διοτι υπαρχει μεγαλος κινδυνος επειδη η φυση του ανθρωπου αποφευγει σε καθε περιπτωση ο,τι την στενοχωρει,ολες οι καλες και χαρουμενες στιγμες που γινοντουσαν οσο ζουσε,μαζι με την λυπη να απομακρυνθουν μεσα απο την ληθη της μνημης,πραγμα πολυ αδικο.
Πρεπει συνεχως ενας ανθρωπος να προετοιμαζεται και να θυμαται παντα τον αδηλο και μηδαμινο χαρακτηρα των ανθρωπινων πραγματων,και ειναι γνωρισμα πεπαιδευμενων ανθρωπων να θεωρουν δεδομενο οτι εκεινοι που φευγουν "προωρα",απλως εχουν προηγηθει λιγο απο μας,γιατι ακομα και η πιο μακροχρονη ζωη ειναι μικρη μπροστα στην αιωνιοτητα.Και η βαρια θλιψη προερχεται απο τις ματαιες ελπιδες που πλαθουμε νομιζοντας πως επειδη εχουμε δει εναν ανθρωπο να ζει για καποιον καιρο,πως θα εχουμε μονιμη την παραμονη του κοντας μας.Γι'αυτο και τον θανατο ενος νεογεννητου,που ειναι κατ'εξοχην προωρος θανατος,τον περνουμε πιο ελαφρια,επειδη δεν εχουμε πλασει ακομα πολλες ελπιδες στο προσωπο του.
Η αγαπη και η στοργη προς αυτον που πεθανε δεν βρισκεται στο να βασανιζομαστε αλλα στο να ωφελουμε αυτον που αγαπαμε και ωφελεια γι'αυτους που φυγαν μακρυα μας ειναι να τους τιμουμε διατηρωντας μνημη αγαθη.Σε κανεναν καλο ανθρωπο δεν αξιζουν μετα θανατον θρηνοι αλλα υμνοι και παιανες,δεν αξιζουν πενθη αλλα τιμημενη αναμνηση,αφου αυτος που εφυγε μετεχει σε μια ζωη πιο θεϊκη,λυτρωμενος απο την δουλεια του σωματος και απο τις ατελευτητες εγνοιες και συμφορες,τις οποιες οι εναπομειναντες στην θνητη ζωη υποχρεουνται να υπομεινουν μεχρι οι νομοι του πεπρωμενου να παρουν πισω την ολιγοχρονη γηινη ζωη που ολοι μας χρωσταμε.Γι'αυτο οσοι σκεφτονται ορθα,δεν πρεπει να ξεπερνουν το φυσικο και το μετρο του πονου της ψυχης,και να παρεκτρεπονται σε ανωφελα πενθη,που αρμοζουν σε βαρβαρους.
Δεν πρεπει να δυσανεσχετουμε,οταν οι Θεοι απαιτουν απο μας αυτα που μας δανεισαν για λιγο.Εχουμε την ζωη μας σαν καποιο ειδος παρακαταθηκης απο τους Θεους, που αυτοι μας αναγκαζουν να δεχτουμε και δεν υπαρχει καθορισμενος χρονος για την επιστροφη της.Αν ο ανθρωπος αγανακτει υπερβολικα,ειτε οταν προκειται να πεθανει αυτος η' καποιος αγαπημενος του,δεν ειναι προφανες πως ξεχασε οτι δεν ειναι παρα ανθρωπος οπως και οι γυρω του;Δεν ειναι γνωρισμα λογικου ανθρωπου να αγνοει η' να αρνηται να δεχτει πως ειναι πλασμα θνητο και οτι γεννηθηκε για να πεθανει.
Δυο απο τις Δελφικες επιγραφες ειναι κατ'εξοχην απαραιτητες για την ζωη μας.Το ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ και το ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ(μην υπερβαλλεις),γιατι απο τα δυο αυτα παραγγελματα εξατωνται ολα τα υπολοιπα.Αυτες οι δυο επιγραφες βρισκονται σε αρμονια και συμφωνια μεταξυ τους,και η δυναμη τους ενος παραγγελματος γινεται πιο κατανοητη μεσω του αλλου.Στην αυτογνωσια δηλαδη,εμπεριεχεται η αποφυγη της υπερβολης,και στην τελευταια τουτη εμπεριεχεται η αυτογνωσια.Αν καποιος εχει κατανοησει αυτα,ευκολα θα μπορεσει να τα εφαρμοσει σε ολες τις δυσκολιες της ζωης και να τις υπομενει με συνεση και στα ορια της ευπρεπειας,χωρις να επαιρεται η' να ταπεινωνεται ξεπεφτοντας σε οδυρμους και θρηνους απο την αδυναμια της ψυχης και τον φοβο του θανατου που μας εμφυτευεται,ως αποτελεσμα δεισιδαιμονιων,αγνοιας και παραλογων πεποιθησεων λογω της απαιδευσιας.
Εχοντας κατα νου τα παραπανω,θ'απαλλαγουμε απο τις ματαιες και αχρηστες ακροτητες του πενθους,αφου ο καιρος που μας απομενει στην ζωη ειναι ελαχιστος.Γι'αυτο πρεπει να μαστε φειδωλοι απεναντι του,για να μπορεσουμε να ζησουμε χαρουμενα και χωρις να τον ταραζουμε με πενθη και λυπες,οπως αλλωστε θα ηταν και η επιθυμια του αποχωρησαντος..Οπως αλλωστε θα ειναι και η δικια μας επιθυμια,να μην γινουμε η αιτια μεγιστης λυπης και στενοχωριας των αγαπημενων μας προσωπων.."

"Ο θανατος δεν ειναι τιποτα για μας,επειδη συντελειται πληρης στερηση της αισθησης με αυτον.Με αυτην την γνωση χαιρομαστε την προσκαιρη ζωη μας εχοντας αποφυγει τον κοπο της αθανασιας.Οταν εμεις ζουμε ο θανατος δεν υπαρχει,ενω οταν ο θανατος ειναι παρων τοτε εμεις πλεον δεν υπαρχουμε.."ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ

Υ.Γ.Χρονια πολλα,αλλα κυριως καλα..